Door: Corine Lepoutre
Het proces van verandering is altijd gaande. En alles is aan verandering onderhevig. Vanuit de natuurkunde, maar ook in de eigen ontwikkeling. De Grieken noemden dit Panta Rhei. Of het nu ijs is dat smelt tot water en dan overgaat in gas, of de kleine ouderdomsrimpeltjes die je ziet verschijnen in je gezicht. Alles verandert, de relaties met de mensen om je heen en de nieuwe versie van het besturingssysteem van je mobiele telefoon.
Alles verandert in een eigen tempo, langzaam of snel. Daarin
meebewegen is een competentie waar je wat aan hebt. Niet in de
weerstand schieten, maar juist de flow volgen. Het gebeurt toch,
dus blijf er maar bij.
In het universum beweegt ook alles zonder ophouden. De aarde draait
zowel om haar as als in een baan om de zon; alles in het universum
is altijd en voortdurend in beweging. Zonnen verdampen, nieuwe
hemellichamen ontstaan. Op onze aarde volgt de dag op de nacht en
ook voorjaar, zomer, herfst en winter zijn opeenvolgende
wetmatigheden. Leven is bewegen, leven is verandering toelaten.
De adembeweging
Bij mindfulness leren we het proces van het volgen van de verandering door in het moment aanwezig te blijven. Van moment tot moment te volgen wat er gebeurt. De adem wordt daarbij vaak als 'anker' gebruikt, de adembeweging om de aandacht te richten. Bij de ademhaling blijven betekent ook de verandering opmerken, de cadans waarnemen.
De adembeweging is vergelijkbaar met
de beweging van de oceaan,
je voelt in- en uitademing als
eb & vloed
opname & verspreiding
ontvangen & schenken
ontstaan & vergaan…
- Ad van Dun -
Volgen wat er gebeurt
Met het volgen van bovenstaand voorbeeld, de ademhaling, ontdek
je dat ieder moment anders is. Het rijzen en dalen van de borstkas,
het vullen en leeglopen van de longen. Door de ademstroom te volgen
van moment tot moment ontdek je een ritme waarin allerlei subtiele
verschuivingen optreden.
Zo bestaat ons leven uit kleine subtiele veranderingen, uit
veranderingen die je zelf niet in de hand hebt, zoals ouder worden,
en veranderingen waar je zelf sturing aan geeft. Het observeren van
veranderingen brengt rust en overzicht met zich mee. Door deze
observatie kunnen de dingen die in je leven spelen een plek
krijgen.
Observatie
Bewustzijn begint bij het observeren van de verandering. Dus niet een verandering willen afdwingen, willen dat iets anders is dan het is, maar het observeren van de werkelijkheid. Daarbij hoort ook het oordeel eraf halen, waaruit moeiteloos leven ontstaat. Niet denken: 'dit vind ik leuk, dat vind ik vervelend', maar alleen observeren. Bij lichamelijk ongemak betekent dit de pijn waarnemen en erbij blijven. Dat wordt ook wel keuzeloos gewaarzijn of eenvoudig gewaarzijn genoemd. Bijzonder aan deze vorm van aandacht richten is, dat er een observatie van de verandering plaatsvindt. Zo blijkt de pijn niet altijd even hevig te zijn, maar vele 'kleuren' te kennen. Pijn verandert als je er aandacht aan geeft, of althans, je merkt op dat er iets gebeurt, dat de pijn aantoonbaar kan veranderen of verschuiven. En niet alleen de pijn verandert, alles verandert. Ieder moment is nieuw, ieder moment is anders.
Vipassana meditatie
Verandering opmerken in het huidige moment wordt geoefend bij Vipassana meditatie. Vipassana betekent letterlijk de 'dingen zien zoals ze werkelijk zijn'. Dit is een techniek waarbij 'De kunst om te leven' geoefend wordt met als doel het wezenlijk genezen van al het menselijk lijden. Door deze meditatievorm te beoefenen ontstaat er onthechting. Je gaat ervaren dat alles in deze wereld tijdelijk is, van een lichamelijke sensatie tot een gebroken hart. Het is zelftransformatie door zelfobservatie. Er vindt dus verandering plaats in je kijk op het leven puur door veranderingen te observeren.
Transformatie
Behalve kleine veranderingen kunnen er ook grote veranderingen
plaatsvinden in persoonlijke levens. Dat noemen we dan
transformatie. Het Sanskrietwoord Anice betekent 'niet permanent',
ofwel, niets is permanent, alles verandert. Bij een tiendaagse
Vipassana meditatie wordt dit geoefend door gedurende een aantal
dagen op de steeds veranderende stroom van de adem bij de neusgaten
te focussen. Daarna volgen dagen met het observeren van alle
lichaamssensaties. Door deze veranderende lichamelijke
gewaarwordingen te observeren, hun natuur te begrijpen en er niet
op te reageren wordt gelijkmoedigheid en onthechting
ontwikkeld.
De transformatie bestaat eruit dat je in staat bent en blijft om
mee te bewegen met de veranderingen in je leven. Een training
waarbij je jezelf bevrijd van ellende, met als uiteindelijk doel
volledige bevrijding.
